Omdat mijn bedrijf draait om duurzaamheid, spaarzaam met materialen omgaan, hergebruik, enz. Kreeg ik de vraag of ik dan ook duurzame ecologische inkt kon leveren in een stempelkussen. Op dat moment was het antwoord nee, maar ben ik wel op onderzoek uitgegaan. En wat ik allemaal vond! 😉 Lees je mee of duurzame inkt bestaat?
Eerst een beetje geschiedenis over de inkt
Ongeveer 2500 jaar geleden kwamen zowel in China als in Egypte mensen op het goede idee om te kijken of ze inkt konden ontwikkelen. Dit deden ze door roetdeeltjes met een soort lijmachtige substantie te mengen.
In China ontstond het zogenaamde India inkt, dit was beenderlijm gemengd met zwart pigment van roet (zwartsel). Het mengsel werd vervolgens in kommen gegoten waar het dan stolde. Door met een vochtige kwast over het pigment te gaan werd het weer wat vloeibaar en kon het gebruikt worden. In China was de inkt ook veel populairder dan waar dan ook in de wereld. Over een Egyptische variant kon ik niet zoveel vinden.
Ongeveer 900 jaar later vonden de Romeinen een nieuw soort inkt uit en deze bleef heel lang heel populair. Door ijzer met zwavelzuur te bewerken kon men ijzerzouten winnen. Het ijzer werd vervolgens gemengd met olie uit galnoten en verdikkingsmiddel, deze inkt werd Atramentum genoemd. Het recept was relatief eenvoudig, waardoor veel mensen in staat waren inkt te maken. Door al die thuisnijverheid ontstonden er veel verschillende varianten op Atramentum. Inktsoorten die gebaseerd waren op Atramentum werden tot in de 19e eeuw gebruikt. Echter was 1 van de bestanddelen van deze inkt zuur en op lange termijn tastte dit het papier aan. Ook wel ‘inktvraat’ genoemd.
Toen de boekdrukkunst opkwam bleek dat de Atramentum inkt niet goed werkte in de drukpersen. Een nieuwe inkt moest dus nog ‘even’ uitgevonden worden. Dit deed men door meer olie aan het mengsel toe te voegen en terpentijmhars.
Inkt werd eigenlijk heel lang gemaakt van natuurlijke producten. Alleen kwam In de 20e eeuw de chemische industrialisatie echt goed op gang en werden er aan veel inkten synthetische stoffen toegevoegd.
Wat betekent dit vandaag de dag?
Nou de naakte waarheid is dat er op dit moment geen inkten beschikbaar zijn die volledig vrij zijn van chemische stoffen of stoffen die niet te hergebruiken zijn. Er is een inkt beschikbaar die wel heel dichtbij komt en deze is op water basis en heeft een soja basis drager. Het antwoord op de vraag: duurzame inkt, bestaat dat? Is dus eigenlijk nee.
Waar bestaat inkt uit?
Inkt bevat pigment (zodat er kleur is), additieven (voor een snellere droogtijd, hoe het reageert, enz.) en dragers (hetgeen ervoor zorgt dat de inkt op papier blijft zitten, maar zelf vervliegt…). Een flesje inkt bestaat voor 70-80% uit een drager, 10-20% pigment en 5-15 % uit additieven.
Voor 1970 waren de meeste inkten gebaseerd op petroleum, dit zijn de zogenaamde solvent-inkten. Als dit opdroogt en vervliegt kan dit de luchtkwaliteit in een kamer behoorlijk benadelen. Door olietekorten en de EPA’s Clean Air Act die werd aangenomen in 1970 zorgden ervoor dat drukkerijen over gingen op inkten op water basis of soja basis. Hierdoor werden de werkomstandigheden en de luchtkwaliteit in de drukkerijen veel beter.
Welke soorten stempelinkt zijn er?
- Dye inkten: Een dye inkt is een inkt op waterbasis die door het papier geabsorbeerd wordt. De eigenschappen van dye inkt zijn: Snel drogend. Minder geschikt/mooi om vlakken egaal in te kleuren (met blending tool)
- Acryl inkten: Acryl inkt is een extreem vloeibare en goed verdunde acrylverf. Acryl inkt is vergelijkbaar met traditionele inkt op basis van kleurstof, maar heeft een hogere lichtechtheid en blijft dus langer mooi.
- Memento inkten: Memento Dye inkt is een sneldrogende, zuurvrije Inkt op waterbasis die na droging watervast is. Deze stempelinkt is perfect om te werken met de copic sketch markers omdat de inkt niet oplost. De Inkt vervaagt niet.
- Chalk inkten: Chalk inkt zoals VersaMagic is een mengsel van dye- en pigmentinkt. Bij deze inkt geldt al het voorafgaande over dye inkt en pigmentinkt. Geeft een krijtachtige afdruk.
- Pigment inkten: Pigment inkt bestaat uit kleine deeltjes pigment en een vloeibare drager en ontstaat door gekleurd poeder te mengen met water. Pigment inkt zijn (zeer) watervast en hechten aan de vezels van het papier.
- Versafine inkt: VersaFine van Tsukineko is een pigment inkt. Deze inkt op oliebasis is een uitzondering onder Pigment inkten, het inktkussen is stevig vilt met een stoflaag erover in plaats van sponzig, dit komt door de samenstelling van de inkt. Deze inkt droogt snel, is zuurvrij, permanent en vervaagt niet.
- Distress oxide inkt: Een soort inkt dat een combinatie van dye inkt en pigment inkt is, waarmee een geoxideerd effect wordt verkregen als er water op wordt gesprenkeld. Heel mooi om te gebruiken in combinatie met stempels, stencils en rechtstreeks op papier. Ieder soort en kleur papier geeft een ander effect.
- Solvent inkten: Solvent (oplosmiddel) draagt het pigment over op het oppervlak van vinyl, waarbij het solvent verdampt. Eco-Solvent (ook wel light-solvent genoemd) hebben als voordeel tegenover waterinkten dat ze veel sneller drogen. Ze dringen in kleinere poriën van een materiaal zodat er een betere hechting is van de inkt waardoor men ook meerdere soorten materialen kan printen. De afdrukken zijn ook watervast.
Tot slot
Hierboven heb ik een aantal soorten en merken behandeld van de stempelinkten die er zijn. Zijn deze duurzaam? Niet echt… Ik blijf mijn zoektocht verder doorzetten naar inkten die duurzamer zijn of volledig duurzaam zijn om zo ook zelf kussens met betere inkt te vullen totdat er inktkussens op de markt komen die al duurzaam zijn. Tot die tijd kan je je inktkussens wel een langere levensduur geven door ze goed te bewaren, luchtdicht en afgesloten van licht. Maar ook ondersteboven bewaren zodat de inkt blijft op de plek waar je hem wilt hebben als je gaat stempelen. En bijvullen met inkt.
Heb je nog vragen naar aanleiding van deze blog over duurzame inkt? Heb je misschien aanvullingen? Laat het me weten of stel je vraag hieronder. Ik help je graag verder!
Liefs en een gestempelde groet,
Marjolein
